Hypnotherapie op afstand

Claudie van Ginneken schreef ‘Hypnotherapie op afstand’ voor haar studenten en collega-therapeuten in april 2020.

In: hypnotherapie – vakblad van de Nederlandse Beroepsvereniging van Hypnotherapeuten. Jaargang 36 nummer 2 (juni 2020), p. 36 – 40.

“Hypnotherapie op afstand… toch niet met hypnose?”

“Waarom niet?”

“Wat nou als hij in slaap valt?”

“Wat doe je als dat in je praktijk gebeurt?”

“Ja, dan haal ik hem gewoon een beetje terug, zodat hij me weer hoort en volgt.”

“Hoe dan?”

“Met mijn stem. Ik spreek wat nadrukkelijker, soms wat harder, geef korte duidelijke opdrachten en als het nodig is gebruik ik zijn naam, tot hij weer reageert.”

“Is daar iets bij wat je niet kunt doen tijdens het bellen?”

“Op zich zou dat wel kunnen. Maar… als hij nou emotioneel wordt en ik heb het niet door? Of in een heftige herbeleving terecht komt?”

“Is dat wel eens gebeurd in je praktijk?”

“Jawel, en gelukkig ben ik dan in de buurt.”

“Ja, en wat doe je dan?”

“Dan steun ik hem. Ik zorg dat hij zijn aandacht richt op wat ik zeg en dat ik zijn aandacht vasthoud. Dan help ik hem afstand te nemen, of ik troost, of stel gerust. Ik help hem versterkende overtuigingen te ontdekken en belemmerende overtuigingen te ontkrachten. Ik leid zijn aandacht naar iets positiefs; zorg dat hij weer hoop en vertrouwen gaat ervaren. Zich weer goed gaat voelen.”

“Met woorden?”

“Ja, met woorden. Fysiek bewaar ik altijd professionele afstand.”

“Precies. Net zoals bij een afstandssessie.”

“Hmm… dus eigenlijk kan ik hetzelfde werken als altijd?”

“Klopt!”

“Waarom lijkt het me dan toch moeilijker?”

“Omdat het dat is.”

Pionierswerk met hypnotherapie op afstand

In 2015 ben ik begonnen met hypnotherapeutische sessies op afstand. Na twee jaar van trials met proefpersonen, heb ik besloten de afstandssessies te combineren met sessies in de praktijk en met andere werkvormen op afstand. Deze gecombineerde werkwijze, blended therapy, bleek te leiden tot goede resultaten voor mijn cliënten en meer rust, stabiliteit en overzicht voor mij als praktijkhouder. Het afgelopen jaar vond circa een derde van mijn sessies plaats op afstand. Nu het werken op afstand onverwacht voor alle therapeuten relevant is geworden deel ik graag de do’s en don’ts die ik in de loop der jaren zelf ben tegengekomen.

Als je gewend bent aan een hands-off werkwijze hoef je in feite weinig anders te doen tijdens een afstandssessie. Zeker als je naast een geluidsverbinding ook een beeldverbinding hebt.

De 5 aandachtspunten voor hypnotherapie op afstand

Wat doe je tijdens een hypnotherapeutische sessie? Je stemt af op je cliënt, je creëert een yes-set, je houdt je cliënt responsief, je stuurt op de vorm van de techniek en volgt op de inhoud die je cliënt aandraagt. Op alle vijf deze punten komt het bij hypnotherapie op afstand net iets nauwer. Als je steken laat vallen is het mogelijk dat je dat minder snel opmerkt dan wanneer de cliënt fysiek aanwezig is. Bovendien kan het lastiger zijn ze te herstellen. Je kunt je simpelweg minder oneffenheden veroorloven.

Beginnende hypnotherapeuten maken op alle vijf de punten geregeld foutjes, en ook als ervaren therapeut gebeurt dat je nog wel. Een hypnotherapeutische sessie is nu eenmaal nooit perfect. Het kan altijd beter, je kunt oneindig blijven leren en groeien, en dat is een van de redenen waarom ik ons vak zo fascinerend vind.

Hoe meer ervaring je hebt, hoe beter je wordt in het opvangen van kleine onvolkomenheden in de sessie. Je krijgt handigheid in het herstellen van het rapport, het compenseren van een ietsje te veel sturen of te weinig volgen, het herbevestigen van de yes-set voordat deze kentert en je cliënt helpen in trance te raken, maar tegelijk ook bij de les te blijven. Als je op een van deze punten tekortschiet, kan dat bij een afstandssessie op een later moment en met meer impact duidelijk worden dan bij een sessie in je praktijk.

Afstemming

Afstemmen is een stuk moeilijker wanneer je over maar één of twee zintuigen beschikt. Je kunt de handdruk van je cliënt niet voelen en geen stress ruiken. De beschikbare zintuigen (horen en eventueel zien) zijn ook nog eens sterk beperkt. Het lijkt wel alsof je door een toneelkijkertje met craquelé-glaasjes naar je cliënt kijkt, terwijl je bovendien propjes in je oren hebt. Nuances in de stem zijn lastiger waar te nemen via telefoon, en nog veel lastiger via videoverbindingen. Bij hypnotherapie op afstand is het beeld grover, waardoor je details als een trillend ooglid, slikken of ademen meestal niet duidelijk kunt waarnemen. Bovendien is er bij beeldbellen vaak een vertraging in het beeld, waardoor de lichaamstaal en mimiek achter lopen bij de spraak. Als er sprake is van lag in de verbinding hapert beeld of geluid, of staat het tijdelijk stil, om daarna versneld weergegeven te worden. In al deze gevallen lopen beeld en geluid anachroon, waardoor het lezen van iemands stemming sterk wordt bemoeilijkt.

Bij een videosessie zit je ineens recht tegenover je cliënt, wat voor een vertrouwelijk gesprek nou eenmaal niet zo uitnodigend is. Oogcontact is bovendien bij het beeldbellen meestal net-niet-oogcontact, omdat de camera op een andere plek zit dan het beeldscherm. Daardoor kun je niet tegelijkertijd naar je cliënt kijken en hem recht in de ogen kijken.

Yes-set

Maak je je cliënt onvoldoende enthousiast om je te volgen tijdens de sessie, dan kan er weerstand ontstaan. In je praktijk heeft je cliënt niet erg veel manieren om afgeleid te raken als er een lichte desinteresse of een subtiel nee-gevoel begint te ontstaan.

Als je ook met kinderen werkt, weet je hoe gemakkelijk zij afgeleid raken als de yes-set niet van begin tot eind intact blijft. Dat gaat nog sterker op voor hypnotherapie op afstand! Als je niet oplet, zit je ineens hun Lego-collectie te bekijken, of nemen ze je gezellig mee naar de huiskamer. Voor volwassenen geldt dat in mindere mate ook. Ze zijn in hun eigen omgeving, met alle afleiding die daar is, terwijl jij niet alles waar kunt nemen wat zij waarnemen. De verleiding om langs het beeldscherm naar buiten te kijken, een blik te werpen op hun telefoon, zich af te vragen wie er net binnen kwam of te luisteren wat er aan de hand is bij de buren is thuis groter dan wanneer ze in jouw rustige praktijkruimte zijn.

Responsief

Meer nog dan bij een sessie in dezelfde ruimte wil je dat je cliënt van begin tot eind responsief blijft. Dus ook tijdens een inductie of een visualisatie. Ook in je praktijk is dit belangrijk. Daar is het echter niet zo erg wanneer bijvoorbeeld je ontspannings- of verwarringsinductie grotendeels een monoloog is.

Is je cliënt te diep in trance om te reageren? Dan blijf je met je volledige aandacht bij hem en haal je hem terug naar een niveau waarop hij wel weer reageert. Tijdens hypnotherapie op afstand weet je echter nooit zeker of hij niet reageert omdat hij te diep in trance is of in slaap gevallen is, of dat je elkaar niet meer hoort door een technisch mankement. Misschien is er iets mis met je microfoon, of de verbinding, of zijn laptop. Kùn je elkaar nog wel horen? Dat maakt het een stuk uitdagender hem geduldig en rustig terug te halen als je even niks meer hoort. Daarom is het een goed idee om te zorgen dat je doorlopend reacties van hem krijgt.

Tijdens het beeldbellen valt vooral het beeld wel eens uit. Daar kun je op voorbereid zijn door je cliënt vanaf het begin van de afstandssessie ook af en toe te vragen verbaal te reageren, en niet alleen te knikken. Als het beeld tijdelijk wegvalt terwijl je cliënt de ogen heeft gesloten hoeft hij daar niets van te merken.

Sturen

Natuurlijk stel je je daadkrachtig op tijdens de inductie en het vormgeven van de structuur van de sessie. Op afstand vraagt dat nog wat meer standvastigheid dan in je praktijk. De cliënt is misschien nog wat minder overtuigd van de werkzaamheid van de sessie. En je wilt dat hij je blijft volgen, zodat je hem ook weer veilig uit hypnose kunt begeleiden. Ook wanneer de verbinding tijdelijk slecht is of zelfs wegvalt. Of als er iets onverwachts gebeurt in zijn omgeving. Daarvoor is het nodig duidelijk de leiding te nemen, vanaf het eerste begin van de sessie. Je kunt bijvoorbeeld beter afspreken dat jij de cliënt belt, dan dat de cliënt jou belt.

Volgen

Als moderne hypnotherapeuten stellen wij ons inhoudelijk volgend op. Wij prenten geen overtuigingen in die niet van de cliënt zelf zijn, zoals in de klassieke hypnose gebeurde en vandaag de dag nog steeds wel gebeurt bij toneelhypnotiseurs. De cliënt kan immers alle oplossingen vinden in zichzelf. Wij helpen hem alleen daarbij.

Ook als je een visualisatie of ontspanningsoefening doet met je cliënt is het uiteraard heel waardevol goed te volgen. Dat maakt het verschil tussen een individuele sessie op maat en een standaardtechniek op internet.

Dubbel gezekerd

Als je in de klimsport geen enkel risico wilt nemen, zorg je dat de klimmer aan twee veiligheidslijnen vast zit. Als een van de lijnen tijdelijk los is, kan hij nog steeds niet vallen.

Deze werkwijze is aan te bevelen wanneer je op afstand therapeutisch werkt. Als je op afstand werkt met hypnose is dubbel zekeren mijns inziens een ‘moetje’. Naast je primaire communicatiekanaal zorg je dat er een secundair communicatiekanaal is dat open staat, of probleemloos geopend kan worden.

Om goed te functioneren is die tweede lijn niet afhankelijk van hetzelfde apparaat als de eerste. Naast beeldbellen op de laptop kun je bijvoorbeeld kiezen voor bellen op de huistelefoon, beeldbellen op de tablet via een andere applicatie of bellen naar de telefoon van een huisgenoot als secundaire lijn.

Help-signaal

Omdat het op afstand een stuk moeilijker is de emoties en het draagvlak van je cliënt goed in te schatten, is het verstandig een help-signaal af te spreken. Als je op afstand werkt, is het heel goed mogelijk dat je het soms niet merkt als je cliënt geraakt is, ook al ben je daar in de praktijk heel vaardig in.

Voor je cliënt kan het erg geruststellend zijn als je voor die situaties een help-signaal afspreekt. Dit kan een woord zijn of een handgebaar. Een handgebaar is laagdrempeliger dan een vocale reactie. Anderzijds wil je ook tijdens een telefonische sessie of wanneer het beeld wegvalt een help-signaal beschikbaar hebben.

Mijn stem gaat met je mee

Net als bij een sessie in je praktijk suggereer je van begin tot eind dat de cliënt voortdurend verbonden blijft met jou. In de inductie kun je bijvoorbeeld aangeven dat er een lijn is tussen jou en de cliënt, ook als de technische verbinding misschien even weg valt. Je kunt deze verbinding eventueel laten imagineren en aangeven dat deze onverminderd intact blijft, totdat je de cliënt hebt geholpen bij het sessiedoel en hem weer volledig terug hebt gebracht naar het hier-en-nu.

Een technische onderbreking hoeft op die manier geen onderbreking van de sessie te vormen. Als je zorgt dat je duidelijk hebt afgesproken dat je in dat geval opnieuw contact opneemt, en op welke manier dat zal gebeuren, is het niet meer dan een kort moment op een ander bewustzijnsniveau, waarna de cliënt kan terugkeren in trance – wellicht zelfs dieper – naar hetzelfde moment in de sessie. Je kunt het vergelijken met fractioneren.

Contract op contact 

Het is je vast wel eens gebeurd: je voert een telefoongesprek met iemand, bent bezig het gesprek af te ronden en de verbinding valt weg. Je denkt misschien: ‘Nou ja, laat maar. Het gesprek was eigenlijk wel af.’ Datzelfde kan je cliënt denken tegen het eind van de sessie. Dan doe jij misschien verwoede pogingen opnieuw contact te krijgen, terwijl je cliënt even een sigaretje is gaan roken of is gaan bellen met een vriendin.

Intussen maak jij je zorgen. Je wilt immers niet dat je cliënt na een verbroken verbinding achterblijft terwijl hij zich nog niet goed voelt, nog iets nodig heeft of zelfs niet volledig uit hypnose is. De norm is hier anders dan bij een gewoon gesprek en de cliënt is dat niet gewend. Als je therapeutisch werkt, kun je nadrukkelijk van tevoren afspreken dat je hoe dan ook het gesprek volledig afmaakt. Ook is het handig aan te geven op welke manier je contact legt als de primaire lijn niet werkt en dat jij degene bent die contact zoekt, zodat je niet tegelijkertijd elkaar gaat bellen.

Eenvoudig beginnen met hypnotherapie op afstand

Als telefonische sessies of hypnotherapie online nieuw voor je zijn, kun je prima beginnen met de hypnotherapeutische en verwante technieken die zich heel goed lenen voor telefonische hypnotherapie of videosessies. Denk bijvoorbeeld aan ontspanningsinducties, visualisaties, allerlei vormen van ik-versterking en het beleven van een prettige plek. Ook het merendeel van de NLP-technieken, ERV-technieken en gedragstherapeutische technieken is op afstand bijna even gemakkelijk toe te passen.

Als je een stapje verder wilt gaan kun je denken aan gedissocieerd beleven van probleemsituaties en geassocieerd beleven van positieve momenten, zoals je dat ook kunt doen bij mensen met gering draagvlak. Nog iets uitdagender zijn delenwerk, losmakingsrituelen en Sociaal Panorama.

Heb je voldoende vertrouwen in jezelf en de specifieke cliënt opgebouwd? Dan zou je ook regressie, desensitisatie, volledig ideomotorische sessies en reïncarnatiesessies kunnen gaan toepassen op afstand.

Nog nooit geprobeerd? Je kunt eens experimenteren met een intervisiegenoot. Altijd goed om een keer gedaan te hebben, toch?

Hypnotherapie op afstand bij Anachroon Therapie

Wil jij met je eigen hulpvraag graag aan de slag? Lees dan meer over de online sessies bij Anachroon Therapie.

Het opzetten van een programma met (hypno)therapie op afstand of andere blended therapy

Claudie van Ginneken is hypnotherapeut en docent hypnotherapie aan Hypenzo Opleidingen (voorheen NVTH) en academie Hypnos. Daarnaast is zij docent Eenzijdig Relaties Verbeteren (ERV).

In 2015 hield zij een pilot waarbinnen zij cliënten (die nadrukkelijk kozen voor behandeling op afstand) hielp met hypnotherapie op afstand via beeldbellen en telefoon. Op basis van de resultaten ontwikkelde zij een behandelprogramma dat gebruik maakt van blended therapy: een combinatie van sessies in de praktijk en diverse vormen van afstandstherapie, waardoor cliënten intensief begeleid kunnen worden en goede resultaten kunnen behalen, en de praktijk financieel stabieler is.

Inmiddels heeft zij meerdere therapeuten geholpen bij het opzetten van een blended therapy-programma op basis van hun persoonlijke expertise en werkwijze.

Heb jij als therapeut belangstelling voor het opzetten van je eigen blended therapy-programma? Lees dan meer op  www.staanenopvallen.com